بی‌اشتهایی بچه‌ها یا کم غذا خوردن آنها همیشه یکی از دغدغه‌های اصلی مادران است. بسیاری از بچه‌ها بدغذا هستند و از همه انواع غذاها نمی‌خورند تا ریزمغذی‌های مورد نیاز بدنشان تامین شود. به همین دلیل همیشه مادران دنبال راهی هستند که بچه‌شان بیشتر غذا بخورد و وقتی راهی پیدا می‌کنند که اشتهای بچه بیشتر می‌شود کلی از نگرانی‌های آنها برطرف می‌شود. یکی از آن راه‌ها استفاده از داروهای اشتها‌آور است که این روزها هم انواع شیمیایی و هم گیاهی و طبیعی آن در بازار وجود دارد. گاهی بیقراری مادر از بی‌اشتهایی بچه به اینجا ختم می‌شود که او را نزد پزشکان متعدد می‌برد وآنها نیز برایش شربت اشتها تجویز می‌کنند ولی ممکن است برخی مادران با توصیه اطرافیان خودسرانه داروهای افزایش اشتها برای کودک تهیه کنند، اما موضوع مهم این است که آیا واقعا استفاده از داروهای اشتها‌آور می‌تواند معجزه کند؟در «سفره سالم» این هفته عملکرد داروهای اشتها‌آور را بررسی می‌کنیم و اینکه مصرف این دارو برای چه بچه‌هایی لازم و برای چه بچه‌هایی خطرناک است؟ دکتر نوشین محمدحسینی به این پرسش پاسخ می‌دهد که بی‌اشتهایی کودک ناشی از چه مشکل‌هایی می‌تواند باشد؟

سلامت: داروهای اشتها‌آور چگونه باعث افزایش اشتها می‌شوند؟
       دارو‌های اشتها‌آور معمولا یک آنتی‌هیستامین هستند که یکی از عوارض آن تاثیر بر اشتهاست. یکی از معروف‌ترین و مهم‌ترین داروهای اشتها‌آور سیپروهپتادین است که به عنوان یک داروی آنتی‌هیستامین و ضدآلرژی امروزه در درمان برخی آلرژی‌های غذایی، آلرژی‌های مداوم فصلی، آلرژی‌های مرتبط با خون و پلاسما، آلرژی‌های خفیف پوستی و برخی درمان‌های پوست تجویز می‌شود. از عوارض این دارو در برخی موارد افزایش اشتهاست.

سلامت: این داروها چه عوارضی برای بچه‌ها ایجاد می‌کنند؟
       از عوارض آنها می‌توان به گیجی، خواب‌آلودگی، نداشتن تمرکز، نخوابیدن کودک به علت هیجان زیاد، بیقراری، تپش قلب، کاهش فشار خون، اثر بر عملکرد کبد، اسهال، یبوست و استفراغ اشاره کرد. این دارو می‌تواند در کودکان عارضه کاهش هشدار‌های مغزی و اختلال دفع ادراری (به‌خصوص در موارد مسمومیت و مصرف مفرط) ایجاد کند. بیشتر عوارض این دارو به علت اثر سیپروهپتادین بر دستگاه اعصاب مرکزی است.

سلامت: در چه سنینی نباید از این دارو برای بچه‌ها استفاده کرد؟
        مصرف زیاد این دارو در کودکان می‌تواند منجر به توهم، مشکل‌های قلبی و ریوی و حتی مرگ شود. سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) مصرف این دارو را در کودکان زیر 2 سال مطلقا ممنوع اعلام کرده است. در کودکان بین 2 تا 4 سال هم به دلیل احتمال ایجاد مسمومیت مصرف دارو پیشنهاد نشده و در کودکان بالای 4 سال مصرف این دارو تحت نظر پزشک و برای مدت کوتاه بلامانع است.

سلامت: داروهای اشتها‌آور گیاهی چه عملکردی دارند؟
       داروهای گیاهی اشتهاآور که عمدتا در کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرند، معمولا عصاره‌ای از گیاهان یا میوه‌هاست؛ مانند عصاره انار که تاثیر سوئی روی کودک ندارد و عملکردش مثل این است که شما یک ماده ترش به کودکتان بدهید که قطعا بعد از آن بچه احساس گرسنگی می‌کند. تصور کنید شما یک لیوان آب انار بخورید یا رب انار را خالی مصرف کنید، مسلما بعد از آن ضعف می‌کنید و نیاز دارید یک ماده خوراکی بخورید تا ضعفتان برطرف شود. عملکرد این داروها نیز به همین صورت است.

سلامت: آیا داروهای گیاهی افزایش اشتها کم‌عارضه‌تر هستند؟
       ساده‌ترین و بی‌خطر‌ترین خوراکی سودمند همان آب است، اما اگر آب را هم زیاد و بی‌رویه مصرف کنیم، باعث می‌شود تمام املاح و مواد ضروری بدن رقیق و از بدن دفع شوند، بنابراین مصرف هر دارو و حتی ماده غذایی باید به اندازه باشد. مصرف خودسرانه و طولانی‌مدت این داروها اصلا توصیه نمی‌شود و باید حتما برای مصرفشان با پزشک مشورت کنید.

سلامت: آیا مصرف داروهای اشتها‌آور در مدت زمان کوتاه هم می‌تواند عوارض داشته باشد؟
       مدت زمان مصرف داروها اهمیت زیادی دارد و قطعا این داروها چون بر دیگر ارگان‌های بدن نیز تاثیر می‌گذارند، مصرف طولانی‌مدت آنها اصلا توصیه نمی‌شود، اما نکته مهم‌تر این است که بی‌اشتهایی می‌تواند علت‌های مختلفی داشته باشد از جمله بیماری‌های عفونی مثل یک عفونت ادراری ساده. والدین با خوراندن شربت اشتهای حتی گیاهی به کودکشان در واقع علامت یک بیماری را پنهان می‌کنند. ممکن است بی‌اشتهایی ناشی از بیماری هورمونی باشد و در این صورت رشد بچه دچار مشکل ‌شود. حتی بیماری تیروئید، دیابت و کم‌خونی نیز همگی روی اشتها تاثیر می‌گذارند. اگر والدین خودسرانه این داروها را به کودکشان بدهند بدون آنکه علت بی‌اشتهایی بچه بررسی شده باشد، ممکن است روند درمان بیماری کودکشان را به تعویق بیندازند و زمانی متوجه شوند که خیلی دیر شده باشد.

هفته نامه سلامت549